Realpolitika ya şəriət?

"Erdoğan Türkiyəyə şəriət gətirir" - siyasətə iddialı olub, bu fikri səsləndirən adamlara hər zaman gülüb keçmişəm. Erdoğanın baş nazir olmasından 10 il keçib. Türkiyə nə İran olub, nə də zorla kiminsə başına çadra keçiriblər. Baş örtənlərlə örtməyənlərin arasında da statistik fərq dəyişməyib. 

Azərbaycanlıların çoxu hələ bu xam xəyaldadır ki, Erdoğan Türkiyəni şəriət dövlətinə çevirəcək. Bir daha gülürəm. Şəriət dediyin dövlət başına ayətollah gətirməkdir, büdcəyə uzanan əli balta altına qoymaq, lüks həyatı aftafa, həsirə dəyişmək deməkdir. Təsəvvür etdiyinizdən daha ciddi şeydir. Türkiyə kimi sərəvətə sahib olan kəs özü və ətrafı üçün belə şərtlər istərmi? Şübhəsiz istəməz.

Şəriət söhbətinə özünə inandıranların başında CHP və lideri Deniz Baykal gəlirdi. 3 ildən sonra ayıldılar. Şəriət dövlətindən əsər-əlamət yox idi. Ancaq bu 3 ildə Erdoğan iqtisadiyyatı relsə oturtmuş, avtoritar rıçaqları bərkitmişdi. "Dini istismar" deyə cümə namazına getməkdən imtina edən Baykal axırda öz əli ilə çadralı qadınlara döş nişanı taxdı. Bəli, bu son idi. Siyasətə ideoloji çərçivədən baxmağın, realpolitikadan uzaqlaşmağın sonu. 

Halbuki əsas müxalifət partiyası kimi çox şeyi başından dəyişə bilərdilər. Qalibiyyətin düsturunu deyən kadrları da vardı. Mustafa Sarıgül. Bələdiyyə seçkilərindən ən nüfuzlu AKP üzvünün ala biləcəyindən çox səs yığmışdı. Sirri sadə idi. Vətəndaşın cümə namazına da gedirdi, Cumhuriyyet paradına da. Adam realist idi. Siyasəti beyninə görə yox, kütlənin istəyinə görə qururdu və nəticəni alırdı. Qalib gəlməyin sirrini partiya yoldaşlarına da dedi. Dinləmədilər. Çünki ortada "neprav" çıxmaq heysiyyatı vardı. Adamı axırda "xain", "agent" çıxardılar. Lap bizim meydan hərəkatçıları kimi.

Erdoğanın seçki platformasına balıqsatandan soruşması kiməsə gülməli görünə bilər. Kimsə səfehliyinə salıb bunu aktyorluq adlandıra bilər. Amma bu realpolitikadır. Kabinetlərdə yox, kütlənin içində yetişmiş Erdoğan gözəl bilir ki, seçkidə səsi ona balıqsatanlar, xırda alverçilər verəcək. Gic solçular, saxta kamalçılar nə deyir desin. Onlar seçicinin arasında deyil, monitorun arxasında mübarizə aparır.

Türkiyədə nə dəyişdi? Türkiyə avtoritarlaşdı. "Türkiyə İran olacaq" deyən axmaqlar dəmir yumruğun onları necə sıxdığının fərqinə belə varmadılar. Siqaret qadağasını göstərirlər, odee, sənə Avropa. Ən qəddar anti-tütün qaydaları orda. İçki qadağasını göstərirlər. Hünərin nədir ki, kosmopolit Nyu-Yorkda əlində pivə bankası gəzəsən. Mağazadan evəcən mütləq çantada aparmalısan. Bu qadağanın azı 20 yaşı var.

1997-də Rifah partiyası hakimiyyətə gələn kimi Təkbir! sədaları atamağa başladı. Bu səbəbdən dallarına təpik tez dəydi. Erdoğan isə gələn kimi rotasını Avropaya tutdu. Elə ki, türk insanı Avropanın yalanlarından bezdi, yeni Osmanlı xəyalını geri qaytardı. Ya əksini etsəydi?

Əksini etsəydi o nə siyasətçi olardı, nə Erdoğan. Kütləni öncə reallıqla üz-üzə qoymalısan ki, xəyallara inanmaq istəyi yaransın. Elçibəyin hakimiyyətə gəlişini yada salın. Rayonların itkisi faktı dura-dura Güney Azərbaycanı şimala birləşdirməkdən danışırdı. Daxili düşmənlərə qarşı represiya keçirmək əvəzinə "rus, fars, erməni - bunlar türkün düşməni" təbliğatı aparırdı. Qaçqınları silah gücünə kəndlərində saxlamaq əvəzinə Bakıdakı iaşə obyektlərinə doldurub, dövlət mexanizmini iflic halına salırdı. Realpolitikadan uzaq, avantürist siyasətlə hakimiyyətdən getməliydi. 1 il özü belə Allahın lütfü idi.

AKP Türkiyədə mühafizəkar kütlə istəyir. Haqlıdır da. Çünki milyardları oğurlayıb qaçmağı deyil, hakimiyyətdən gedəcəyi halda təkrar seçilməyi düşünür. Siyasi mövqeli seçici seçki təbliğatı dövründə yox, ailələrdə yetişir. Götürək ABŞ-ın Respublikaçılar partiyasını. Abortlara qadağa hər zaman seçki platformasında əsas yer tutur.

Sadə azərbaycanlı sual verə bilər ki, "ay qağa, 220 illik demokratiyanız var, hələ də qadına seçim haqqı verə bilmirsiz?" Amerikan siyasətə kəmağıl azərinin gözü ilə baxsaydı, "No problem" deyərdi. Amma o gələcəyi düşünür. Dindar, mühafizəkar ailələr daha çox uşaq doğur. Hər uşaq vətəndaş, gələcəkdə o partiyaya veriləcək səs deməkdir. Hakimiyyəti lağ-lağı, fırıldaqçılıqla deyil, bu cür əldə saxlayırlar.

Zamanında Erdoğan təbliğatını demokratiya, Böyük Turan ideyaları üzərində qursaydı, çoxdan dalına təpik dəymişdi. O, iqtisadiyyatdan başladı. Solçuların xuntaçıları həbsə göndərmək, millətçilərin universitetdə başörtüsü, CHP-nin sosial dövlət vədlərini gerçəkləşdirməklə tamamladı. 

Bizdə isə? Bizdə real siyasətdən danışmağa dəyməz. Taleyin ironiyasından REAListlərimiz də, ölkənin ən böyük avantüristləri çıxdı. Milli Şuranın seçki hazırlığı ayrıca tənqid mövzusudur. Real siyasətdə ölkənin ağası olmaq istəyən kütlənin arzularının qulu olmalıdır. Başqa yolu yoxdur.